Aristo'da tipik olan, başlangıç noktasının çoğunlukla Demokritos gibi inorganik doğa değil de, yaşayan doğa olmasıdır. Burada iki tür açıklama modelinin seçiminden bahsedebiliriz: Biri, kavramlarını biyoloji alanından, diğeri de inorganik şeylerin çalışma alanından alan model. Demokritos her şeyi mekanik, inorganik kavramlar ve kanu...nlarla açıklamaya çalışır. Şunu söyleyebiliriz ki, Aristo her şeyi biyolojik, organik kategorilerle açıklamaya çalışır organik model. Aristo, her şeyin taşlar ve hava dahil olmak üzere "doğal konumlarına" sahip olduklarını ve her şeyin doğal amacını yerine getirmeye meyilli olduğunu iddia eder.
Demokritos'un başlangıç noktasını olay kavramından almasına karşılık Aristo'nun hareket kavramını almış olduğunu da söyleyebiliriz. Bir olay gözlem yoluyla araştırdığımız doğadaki oluştur ve araştırmanın amacı çoğunlukla nedensellik kanunlarının kurulmasıdır. Bir eylem kişinin eylemi bir maksada binaen yapmasını öngören toplumsal bir olgudur- yani, bir insan yaptığı eylemin bilincindedir. Aristo'nun nedenler teorisi özellikle hedef merkezli eyleme yöneliktir. Tam anlamıyla doğal olaylar Aristo'nun nedenler teorisiyle pek de uyuşmaz. Diğer taraftan, olayları başlangıç noktası alan Demokritos gibi filozoflar toplumsal olguları, yani
eylem, niyet, özne ve özneler arası ile bağlantılı olan olguları değerlendirmede güçlük çekmiştir.^ Aristo'ya göre doğa felsefesi, bir yönüyle, tecrübe ettiğimiz şekliyle doğanın tarifidir. Aristo hava, su, ateş, toprak gibi temel unsurlar ve yukarı, aşağı vb. nosyonlar tasarlamaktadır, yani doğanın deneyimi için genel kavramlar. Ya da belki de Aristo'ya göre genel felsefe fizikle değil de ekoloji ile tanımlanır diye söylemeliyiz: Ona göre her biri doğal işlevlere sahip ve zarar vermeksizin hiçbir yaratığın ihlal edemeyeceği sınırlamaları olan çeşitli cinsler
ve yaşam formları mevcuttur. Üstün yaşam formlarının neslinin tükenmesine sebebiyet verecek ekolojik bir kriz, Demokritos'un mekanik dünya görüşünce eşyanın temel düzenini bozmayacaktır: Sadece niceliksel özellikleri olan ve boşlukta mekanik olarak hareket eden parçacıklardan müteşekkil bir evren. Böyle bir dünya, ekolojik bir krizden ciddi biçimde etkilenmeyecektir. Demokritos'un evreni anlamak için kullandığı kategoriler ekolojik olarak nötrdür ve bu nedenle de, pratik bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde yetersizdir.
Genbilim
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder